Als je iemand verliestIsh Ait Hamou
Uitgeverij Manteau (2016)

Ish Ait Hamou kende ik vooral van televisieprogramma’s als ‘So You Think You Can Dance’, ‘Terug naar eigen land’ en ‘Alors on danse’, dat hij dit jaar presenteert. Ik wist dat hij een talentvol danser en choreograaf was, maar dat hij ook een begenadigd schrijver is, heb ik pas ontdekt na het lezen van zijn boek ‘Als je iemand verliest die je niet kan verliezen’. Hij schreef deze novelle naar aanleiding van de laatste campagne van ‘Te Gek?!’.

Twee mensen raken in gesprek tijdens een treinrit. De ene is Sheila, die jarenlang een uitmuntend chirurg is geweest in een befaamd ziekenhuis. De andere is Sulayman, een Palestijnse vluchteling die twee jaar in het land verblijft. Beiden zijn getekend door een enorm verlies: Sheila verloor haar man tijdens een operatie nadat hij een hersentumor kreeg en Sulayman verloor zijn vrouw en twee kinderen bij een bomaanslag in Gaza.
Wanneer ze met elkaar beginnen te praten, voelen ze al vlug een zekere herkenning en samenhorigheid, nog voor ze iets over hun verleden hebben gedeeld.

Geleidelijk aan openen ze hun hart voor elkaar. Sulayman verneemt dat Sheila onderweg is naar een klein ziekenhuis, waar ze na haar ontslag bij haar vroegere werkgever aan haar eerste werkdag tussen nieuwe collega’s zal beginnen. De dood van haar man heeft diepe sporen nagelaten, waardoor ze soms paniekaanvallen kreeg terwijl ze aan het opereren was. Sulayman probeert na een helse odyssee te overleven in een ander land. Hij werkt er als nachtwaker en legt zich toe op het leren van de nieuwe taal, waarin hij zich al aardig kan uitdrukken. “Als je tijd geeft aan moeilijk, dan wordt moeilijk gemakkelijk,” zegt hij glimlachend tegen Sheila.

Soms lijkt het erop dat de verschillen tussen hen groot zijn. Sheila gelooft in de wetenschap en in het vernuft van de mens, dat hem tot zeer veel in staat stelt. Volgens haar is het mogelijk dat mensen elkaar kunnen redden zolang ze de controle over een situatie blijven behouden. Sulayman is aangenaam verrast wanneer hij verneemt dat Sheila arts is, vooral omdat hij weet dat zij door haar beroep veel zieken kan helpen. Maar hij gelooft niet dat mensen in staat zijn om elkaar te redden, zelfs niet met al hun kennis en vaardigheden. Met mondjesmaat geeft hij iets prijs over de verschrikkingen die hij heeft meegemaakt, over de beproevingen die hij doorstaat – ook in zijn nieuwe land – , over zijn leven dat eigenlijk geen leven meer is nu hij verder moet zonder zijn vrouw en kinderen. Hij legt zijn lot in de handen van God, omdat er in zijn aanvoelen maar weinig is waar een mens zelf controle over heeft.
Maar veel sterker dan hun ogenschijnlijke verschillen is hun contact op een dieper niveau, waarin ze elkaar vinden. Allebei zijn ze erover verwonderd dat twee mensen, die voordien vreemden waren, in zo een korte tijd hun ziel voor elkaar blootleggen. En allebei zijn ze erg geraakt door dit gebeuren en willen ze elkaar heel graag terugzien.

Op de een of andere manier is Sheila ervan overtuigd dat Sulayman de enige persoon op de wereld is die haar zal kunnen bevrijden van haar angsten. Maar dan slaat het noodlot weer toe. Wanneer haar eerste werkdag erop zit en ze op het punt staat om te vertrekken, wordt een zwaar toegetakelde man binnengebracht in het ziekenhuis. Sulayman is het slachtoffer geworden van een aanval van zinloos geweld. Sheila doet het onmogelijke om hem te redden, want deze mens kan ze niet verliezen, niet opnieuw…

Dit boek is eigenlijk te mooi en te kwetsbaar om besproken te worden, want daardoor verliest het veel van zijn magie. Voor mij is dit een parel, een verhaal van een uitzonderlijke schoonheid dat me nog lang zal bijblijven…
Een verhaal ook dat bijna niemand onberoerd zal laten…

Anne Hendrickx